GÜMÜŞHANE ARTABEL GÖLLERİ TABİAT ALANI (06.10.2018)

GÜMÜŞHANE ARTABEL GÖLLERİ TABİAT ALANI (06.10.2018)

Bir haftadır başkent Kelkit'deyim. Durun bir dakika. Hemen heyecanlanmayın. Tabiki güzel ülkemizin başkenti güzel Ankara. Başkent Kelkit derken, Gümüşhane vilayetinin başkentinden bahsediyorum. Ben burada doğdum, burada büyüdüm. Unutulmaz çocukluk anılarım hala burada. Onun için benim gönlümde ayrı bir yeri vardır Kelkit'in. Ama sizlere bu yazımda Kelkit'i anlatmayacağım. Çünkü ne kadar anlatırsam anlatayım bitiremem. Umarım başka bir zaman Kelkit'i doyasıya anlatır, gıyabında da olsa gezdiririm sizleri...

Ama Gümüşhane bölgesine gelmişken dağlarına çıkmadan, buzul göllerinde yüzmeden, dağlarında kimi mayhoş, kimi baldan tatlı kuşburnularından, ceviz ile yoğurulmuş pestil ve kömesinden yemeden, yediğim içtiğim benim olsun gördüklerimi anlatmadan gitmek olmazdı...

Şimdi gelelim benim için harika olan bugünü sizlere aktarmaya...
Dediğim gibi bir haftadır Kelkit'teyim ve daha buraya gelmeden önce, mutlaka bir keşif yürüyüşü ve parkur tesbiti yapmayı kafama koymuştum. Asıl amacım; memleketimdeki doğa yürüyüş parkurlarını birebir yaşayarak keşfetmek, bölgenin tanıtımına katkı sağlamak ve buraya gelebilecek doğa severlere rehber olmaktı. Bu niyetimi çok kıymetli bir dostumun oğlu olan; raftingci, doğasever Eczacı Mustafa kardeşime açıyorum. Oda hiç düşünmeden, büyük bir istekle karşılıyor durumu. Hemen diğer doğasever arkadaşlarla irtibata geçerek, gerekli organizasyonu yapıyor. Etkinlik tarihini belirliyor ve ayrılıyoruz...

06.10.2018 CUMARTESİ...
Bir kaç gündür, hissedilir derecede kış soğuğu var. Bu sabahta öyle. Termometreler +2 dereceyi gösteriyor. Endişeliyim. Şehir merkezi böyleyse, 3.000 rakımın üzerindeki dağ nasıldır acaba...

Sabah arkadaşlarımızla buluşuyoruz. Çaylar içilirken kısa bir tanışma faslı sonrası, saatler 10;30'u gösterirken, beş arkadaş çıkıyoruz yola...

Artabel Buzul Göller Bölgesini arşınlayacağız. Rehberliğimizi, daha önceleri buraya defalarca gitmiş olan, Öğretmen Fatih Arslan kardeşimiz yapacak...

ARTABEL TABİAT PARKI HAKKINDA...
Bende boş durmadım tabiki. Gideceğimiz bölge hakkında kısa bir araştırma yaptım.
1998 yılında, 2873 sayılı Milli Parklar Kanununun 3. maddesine göre Gümüşhane ili Torul ilçesi sınırları içerisinde kalan Artabel Gölleri ve çevresinin 5859 hektarlık kesimi "Artabel Gölleri Tabiat Parkı" olarak ilan edilmiş. Buzul gölleriyle, yüksek dağ dorukları, zengin flora ve faunasıyla önemli bir alan olduğunu öğreniyorum...
Biz Gavur dağlarının en yüksek zirvesi olan 3331 m rakımlı "Abdal Musa Zirvesi" ile 3305 m. rakımlı “Artabel’in Başı Tepesi” olarak adlandırılan bölgenin yamaçlarında bulunan göllere gideceğiz...

YOL BOYUNCA...
Kelkit'ten hareket ettikten 15 dakika sonra, sağımızda tek tük yeşil bitki örtüsü ile Çilhoroz dağlarını görüyoruz. Ve yolumuzun 22'nci km'sinde bir çeşmenin yanından sağa doğru, bir köy yoluna giriyoruz. Uzaklarda tüm çıplaklığıyla Zimon dağları tam karşımızda. Amacımız, Şiran'a girmeden Tersun köyünden geçerek, kestirmeden Torul-Şiran asfalt bağlantı yoluna inmekti.

Saat 10;55. Yemyeşil, çoğunlukla karaçamlar ve pelit'lerden oluşan ormanların içinden geçerek, Torul-Şiran bağlantı yoluna çıkıyoruz. Bir ara karşımıza çıkan ilk çeşmede durup su içiyor, su şişelerimizi dolduruyoruz. Gideceğimiz yer kayaç yapıya sahip. Dolayısıyla hiç ağaç yok. Çay için, ateş için odun lazım. Göller bölgesinde kullanmak üzere odun topluyor, tekrar koyuluyoruz yola. Yolumuz pürüzsüz yeni yapılmış asfalt yol. Sağımızda solumuzda; insanın içini uçuran cinsten tablovari, yeşilden sarı ve turuncu'ya bulanmış ağaçlar, tepemizde ise berrak ve parlak güneş var. Sohbetimiz neşeli. Mutluyuz...

Yönümüzü Şiran'a çeviriyoruz. Neden mi? Çünkü aracımızın yakıtı çok az ve biz dağa gidiyoruz. Riske girmek istemiyoruz. Yolu kısaltalım diye Şiran'a girmemiştik. Ama çaresiz yakıt almalıyız...

ECEL TAŞI...
Tekrar yoldayız. Şimdi Gavur dağlarını tırmanıyoruz. Duruyoruz 2000 rakımlı "Tersun Geçidi'nde." Rehberimiz sağımıza dikkat çekerek, uzaklardaki bir kaya çıkıntısını gösteriyor. Devasa bu kaya çıkıntısını yerel halkın "Ecel Taşı" olarak adlandırdığını söylüyor. Kutsal bir mit intibası verdiğinden, fotoğraf çekiliyoruz. Hikâyesini maalesef öğrenemedim. Ama söz öğrenir öğrenmez paylaşacağım...

BÖLGENİN EN YÜKSEK ZİRVESİ...
Saat 11;50. Artabel Gölleri Tabiat Parkı levhasını görüyor, soldan giriyoruz içeri. Çok sürmüyor, karşımıza Kocadal köyü çıkıyor. Buradan çok yakın olan Gülaçar köyüne geçiyoruz. Burası, Artabel Göller bölgesine yakın olan, son yerleşim yeri. Saatler 12;10'nu gösterirken köyün içinden geçip, toprak yoldan başlıyoruz tırmanmaya. İşte tam karşımızda duruyor Abdal Musa Dağı. Tüm çıplaklığı ve boz rengiyle bizi karşılıyor, 3331 metrelik yüksekliği ile bölgenin en yüksek zirvesi olmanın, gururunu taşıyor adeta...

Oldukça düzgün, virajlı toprak yolda, kıvrıla kıvrıla tırmanıyoruz. Hepimizin neşesi yerinde, Abdal Musa dağını uzaktanda olsa görmek, heyecanlanmamıza yetiyor...

KUŞBURNU DEYİP GEÇMEMEK GEREK...
Köyün çıkışından sonra önceleri, şırıl şırıl akan dere, yamaçlarda sonbahar mevsiminin dönüştürmeye başladığı binbir renkli ormanlar ve dalından tadına bakılası kuşburnular eşlik ediyor bize. Kuşburnu demişken, hemen öyle geçiştirmemek lazım. Bir kere "C" vitamini deposu, antioksidan olarak kanser savar vs. vs... Yol boyunca dere kenarında ağaçlar içinde bir kaç Alabalık tesisi ve sıra sıra bungalov evler görüyoruz. Tırmandıkça derede, ormanlarda uzağımızda kalıyor. Zaman zaman yol bozuluyor, taşlı çakıllı bir hal alıyor. Altımızda 4x4 arazi aracı var, hava açık, yağmur yok, çamur yok. Açıkcası pek endişe etmiyoruz...

SEMAVER ÖNEMLİ...
Göller Bölgesi yakınına kadar araba ile gitmek, mümkün değil. Gülaçar köyünden itibaren, yaklaşık 5 km ilerliyoruz. Artabel yaylasını geçtikten sonra, yol bitiyor. Sararmış olsada, küçük çayırlık bir alana çıkıyoruz. Aracımızı burada bırakıyor, malzemelerimizi yükleniyoruz. Odun dolu çuvalı ben, semaveri ise rehberimiz Fatih alıyor. Evet yanlış duymadınız, burada böyle. Nereye gidilirse gidilsin Semaver sırtta taşınıyor. Bende sırt çantası yok, ama diğer arkadaşlarımın herbiri, içinde çeşitli malzeme ve yiyecek dolu birer sırt çantası taşıyor...

 

BAŞLASIN YÜRÜYÜŞ...
Saat 11;30. 2500 rakımdan başlıyoruz yürümeye. Sabahın kar soğuğu gitmiş, yerini adeta bahar sıcaklığına bırakmıştı. Hava açık ve berrak. Güneş tepemizde ve öyle bir parlıyorki gözlerimiz kamaşıyor...

HARİKA BİR BAŞLANGIÇ...
İniyoruz hemen, sağımızda akan berrak, ak köpüklü derenin yanına. Mevsim itibariyle sular az, ama tatminkâr. Üzerinden geçip, karşı kıyıdan dere boyunca başlıyoruz tırmanmaya. Her yer kaya, kayaların arası otlarla kaplı. Yer yer otların kapattığı kayaların arasında, tehlikeli boşluklar var. Düşmemek için keçi gibi sekiyoruz adeta. Başımızı zaman zaman yukarı kaldırıp ileri bakıyoruz. Gördüğümüz tek şey, tepe silüetinin gökyüzü ile birleştiği. Bir an gökyüzüne tırmanıyormuş hissine kapılıyorsunuz. Yanımızda ise ilk başta küçümsediğimiz berrak, ak köpüklü dere sık sık şelaleler oluşturarak, bizi manzara sarhoşuna çeviriyor. Ve freni boşalmış kamyon gibi vadi aşağı doğru çağıldayıp, duruyor.
Yanımızda akan dere, yol arkadaşımız oldu epey bir süre. Sonra ayrıldık Fatih Sivrisinin yanında.

FATİH SİVRİSİ...
Devasa kayalık bir kütle çıkıntısı. Bu sivrinin adının olmadığını öğrendiğimde, bizi buraya getiren rehberimizin adı ile anılmasının anlamlı olacağını düşündüm. En azından resmî ismini öğrenene kadar, biz kendi aramızda "Fatih Sivrisi" olarak anacağız. Sonra bu isimde nereden çıktı, nerede yazıyor, aslında buranın gerçek ismi budur vs. demeyin. Çünkü yer tarifi için her zaman adı belli noktalara ihtiyaç vardır...

OLACAKLARI BİLSEM TAŞIRMIYDIM HİÇ...
Neyse nerede kalmıştık. Evet, ak köpüklü dereden, Fatih Sivrisinin önünde ayrılıyoruz. Sivrinin solundan, oynak, kayalık, taşlık, oldukça dik bir patikadan vuruyoruz yukarı. Yaklaşık 100 metrelik bir tırmanışla, sivrinin üstüne yakın bir noktaya çıkıyoruz. Burada biraz nefeslenme sonrası, tekrar koyuluyoruz yola. Bu arada sırtımdaki odun çuvalını, hatırlatmak isterim. Çam dallarından oluşan odunların çıkıntıları kol, omuz ve sırtımı çizik içinde bırakmıştı. Ama "Artabel Buzul Göllerini" görecek olma heyecanı ile hiç bir şey hissetmiyordum...

VE İLK GÖL, KARAGÖL...
Saat 13;35. Ve yaklaşık 2,5 km.lik bir tırmanışla, düzlükteyiz. Tam karşımızda devasa yekpare bir kayalık, solumuzda bir tepe ve ortada çift renkli Karagöl. Koşarcasına hızlı adımlarla gidiyoruz, hemen yanına...
"Çift renkli nasıl oluyor !" dediğinizi duyar gibiyim. Tabi, biraz açıklamak gerek bu konuyu. Şöyleki; Göl; yer yer güneşin delici parlak ışıklarıyla, büründüğü berrak, açık zeytuni rengiyle davetkar, dağ ve kaya gölgelerinin oluşturduğu karanlık rengiyle ise oldukça ürkütücü görünüyordu. Ama gerçekten büyüleyici bir güzelliğe sahipti. Görmeden nasıl anlatılır bu güzellik, bilmem ki. Malzemelerimizi bıraktık bir kenara, gölün etrafında başladık dört dönmeye. Fotoğraflar çekildik, bol bol. Ama daha tırmanacak patikalar ve görecek başka güzel göller vardı. Fazla oyalanmadan, hareket ediyoruz ikinci göle doğru.
Dönüşte burada ateş yakılıp, çaylar içilecek. Onun için bırakıyoruz odunları, semaver ve diğer ağırlıklarımızı, buraya...

İKİNCİ GÖLE DOĞRU, TIRMANIŞ...
Çayırlık bir alandan, Abdal Musa Tepesine doğru, başlıyoruz tırmanmaya. Bir süre sonra çayırlık alan yerini, taşlık kayalıklara bırakıyor. Düşmemek için dikkatle adımlarımızı atıyor, sürekli tırmanıyoruz. Nereden bakarsak bakalım, Abdal Musa dağıyla hep göz gözeyiz. Zaman problemi nedeniyle, bugün zirvesine çıkamayacağız, maalesef. "Olsun, seneye bir daha gelmek için bahanem olur" diyorum, içimden...

Yürümeye devam. Güneş tepemizde. Bugün güneş bizi hiç bırakmadı. Hiç üşümedik. Solumuzda suları bi hayli azalmış, irili ufaklı iki gölü bırakıp, tam karşımızdaki sarp kayalıklara tırmanmaya başlıyoruz.

AHTABUR GÖLÜ...
Kısa bir tırmanış sonrası, ayaklarımızın altında bir başka güzeli görüyoruz... Saat 13:15. Ahtabur gölündeyiz.

Gölün etrafı, sarp kayalıklarla çevirili. Kayalıkların yamacında, küçük kar birikintileri var. Göl kayalıkların kuzey yamacında bulunuyor. Ve gölün suyu, tarif edilemez derecede soğuk. Cesaretli bir kaç arkadaşımız, buzul göle balıklama atlayarak sözde çelikleme yaptılar. Ama bu çelikleme, bağırış çığırışlar içinde, 20 saniyeyi geçemedi...

Burada da güneş ışınları, gölü okşarcasına aydınlatıyor, renk ve ışık oyunları sunuyor bizlere...

Ahtabur gölü... Peki nereden geliyor bu isim. Pek tabi her yerin, bir hikayesi vardır. Buranın da var. Ve bir rivayete dayanıyor. Söylentiye göre; Birinci Dünya savaşında bir tabur, sisli bir havada gölün üstündeki yaklaşık 30 metrelik sarp kayalıklardan, önlerini göremeyerek göle düşüyor. Ve birliğin komutanı "Ah! Tabur" diyerek dövünüyor. Böylece bu gölün adıda, "Ahtabur Gölü" olarak kalıyor. Tabiki bu sadece rivayet. Bende duyduğumu aktarıyorum, sizlere...

Rivayette olsa hüzünle şanlı bayrağımızı açıp, aziz şehitlerimizi yürekten anıyor ve ayrılıyoruz buradan...

Kuzeydoğuya doğru, Abdal Musanın sarp yamaçlarından dikkatle yürüyoruz. Zemin çok oynak. Ayağımızın altından sık sık kaya parçaları akıp gidiyor, uçurumlardan aşağı doğru. Burada düşmek, sonumuz olabilir. Çok dikkatliyiz...

ADALI GÖL...
Saat 15:10. 'Adalı Göl." İşte tamda altımızda. Ama güneş ışınları öyle parlıyorki, tam olarak algılayamıyoruz güzelliğini, taki yanına inene kadar...
Göl; isimlerini sonradan öğrendiğim 3305 rakımlı Artabelbaşı ve 3306 rakımlı Göllerbaşı zirvelerinin hemen altında, 2880 rakımlı bir krater çukurunda yer alıyordu. Yedigöller buzul vadisinin, en büyük gölü olduğu söyleniyor. Gölün içinde, gölün adını da buradan aldığı belli olan, küçük bir kaya adacık vardı. Gölün rengi, buradada güneşle birlikte değişkenlik gösteriyordu. Güneşin vurduğu yerler turkuvaz mavi-yeşil, dağların gölgesinin düştüğü yerler ise koyu mavi-siyah görünüyordu. Geldiğimiz mevsim itibariyle, sular her ne kadar azalmış gibi görünse de, gölün derinliği daha kıyıdan itibaren dipsiz kuyu gibiydi. Baharda buranın azametini, tahmin bile edemiyorum. Zaten Ekim ayında olmamıza rağmen, yamaçların kuzeyindeki kıştan kalma kar kütlelerinin varlığı, bahar mevsiminin buralarda çok zorlu geçtiğinin işareti gibiydi. Hattı zatında buraya, dağcı olmayanlar için Haziran ayından önce çıkışların, tehlikeli olabileceği söylenmektedir ki bende öyle düşünüyorum...

KARAGÖL'E DÖNÜYORUZ...
Malzemelerimizi bıraktığımız ilk göle, Karagöl'e doğru inişe geçiyoruz. Ayağımızın altından akıp giden taşlardan, düşmeden, dengede durmaya çalışarak, yamaçları tek tek iniyoruz. Bir yamaçtan iniyor biraz düzlükte yürüyor, sonra birden önümüze yine bir dik yamaç inişi çıkıyor, onuda inip tekrar düzlükte yürüyorduk. Kaç yamaç indik, kaç düzlükte yürüdük, bilmiyorum. Devler ülkesinde merdivenlerden iniyorduk sanki...

BURADA, MUTLAKA KAMP YAPMALIYIZ...
Son düzlük, çayırlık alandayız. Gözüm sağda solda. Aklımda hep Temmuz ayında buraya gelmek, çadırlı kamp yapmak vardı. Çünkü rengarek çiçeklerle bezeli yeşil çayırlarını, coşkun şelale ve karlı tepelerini gördüğüm Artabel'in yaz mevsimi resimleri, çoktan beni benden almıştı...

ODUNLAR YANMIŞ, SEMAVER UÇMUŞ...
Gölün kenarından bir kaç yabancının dönüş yoluna doğru yürüdüğünü görüyoruz. Bizim arkamızdan geliyorlardı. Dağa çıkarken onlar bizi, bizde onları görmüştük...

Saatler 16;00'ı gösterirken geldik, Karagöl'ün yanına. Az önce ayrılan insanlar ateş yakmış, bişeyler yemişler. Atıklarından belli. Ama bir sorun vardı. O kadar yolu sırtımda taşıdığım odunlar yoktu, semaver de yoktu. Biraz önce gidenler yapmış olmalıydı. Bizi uzaktan görünce ateşi bile söndürmeden, alel acele ayrıldıkları belliydi. Çok garip! Dağın başında da olsanız insanların ahlaksızlıklarından kurtulamıyorsunuz. Şu benim yurdum insanını anlamak mümkün değil...

Neyse çok uzatmayalım. Dört arkadaşım, semaverin uçurulduğunu anlar anlamaz, ok gibi fırlıyorlar, az önceki yabancıların arkasından. 15 dakika sonra semaver, Eczacı Mustafa kardeşimizin şefkatli kollarında, yuvasına dönüyor... Ama merak etmeyin. Semaverin nasıl geriye alındığını, yabancılarla yaşanan diyaloğu, Fatih kardeşimizin olaya polyanatif yaklaşımını anlatıp, konuyu dağıtma niyetinde değilim...

NE YEDİK, NE İÇTİK...
Konuyu unutuyoruz, hemen semaver'e buz gibi akan derenin suyundan dolduruyor, ateşini yakıyoruz. Çok geçmeden çaylar hazır. Önümüze konuluyor, çıkarılan nevaleler. Neler mi var? Sayayım. Yöresel Kelkit Ketesi, Erzincan tulum peyniri, zeytin ve yine Erzincan menşeili siyah üzüm. Sohbetimiz neşeli, konuşuyor gülüyor bir taraftanda iştahla yiyoruz. Dağ havası mı dersiniz, yoksa çok mu yorulduk bilmiyorum ama. Bildiğim tek şey çok iyi yediğimizdi. Üzerine de mis gibi kuşburnu çayı. Ohh !.. Daha ne olsun...

Saat 16;45. Güneş dağın arkasından vedalaşıyor bizimle. Hava bir anda buz kesiyor. Elimizde ne varsa ateşe atıp, oturuyoruz etrafına. Arkadaşlarım siyah çay, ben kuşburnu çayını üst üste yuvarlıyoruz. Sohbet ve muhabbetle...

NE ÇABUK İNDİK...
Saat 17;15. Dönme zamanı. Hava nasılda soğudu, eldivenlik oldu ellerim...Dönüş çabuk oldu. İnerken, nasılda çıkmışız geldiğimiz yerlerden güle oynaya indik. Bol bol fotoğraf çekmeye çalıştım. Dik kayalık patikalardan, derenin üstünden, şelalenin altından derken bir baktık aracımızı bıraktığımız yerdeyiz.

Dönüp arkama alaca karanlıklar içinden bana bakan Abdal Musa dağına bir selam çakıyorum, dönüp önüm sıra uzanan vadiye, ileri bakıp birde uzaklardaki Gavur dağlarına, Soğanlı dağlarına selamımı çakıyorum.... İyiki gelmişim, iyiki görmüşüm buraları diyorum. Kendi kendime seneye buraya mutlaka bir daha geleceğime dair sözler veriyor, biniyorum arabaya....
Saat 18;00. Dönüş yolundayız...

SON SÖZ...
Otları sararmış, çiçekleri sönmüşte olsa, geride kalıp alı al, moru mor çeşit çeşit çiçekleri ve Vargit'leriyle bizi selamlayan, yaban mersinleri ve kuşburnularıyla ağzımızı tatlandıran, çağıldayan ak köpüklü dere ve şelaleriyle bize arkadaşlık eden, gölleriyle, kayasıyla, taşıyla bizi misafir eden Artabel seni hiç unutmayacağız...

Bu güzel yürüyüşü özel istek üzerine planlayan, Eczacı Mustafa Daltaban ve rehberimiz Fatih Arslan başta olmak üzere, yol arkadaşlığımızı yapan eğitim camiamızın değerli öğretmenlerinden doğasever Abdurrahman Toklu ve Mustafa Yerli'ye çook teşekkür ediyorum...

Görseli şahane, mesafe ve zorluk derecesi kişilere göre ayarlanabilir, fantastik bir atmosfere sahip olan bu parkuru değerlendirme puanım;10/10

(Murat Turan - Kelkit 2018)